Er schijnt iets bijzonders gaande te zijn aan de kusten van de Egeïsche Zee. Millennia nadat de goden en godinnen vanaf de Akropolis hun magische ding deden, voltrekt zich een nieuw sprookje in Griekenland. De Financial Times spreekt althans van een ‘grootse ommezwaai’. The Economist juicht over het ‘Europese succesverhaal’ en columnist Mathijs Bouman noemt het in het FD simpelweg een ‘Grieks wonder’.

Het verhaal begint in mei 2010. Door een reeks peperdure reddingen, van de Anglo Irish Bank tot ABN Amro, slaat de bankencrisis om in een Europese staatsschuldencrisis. Net op dat moment komt er verontrustend nieuws uit Athene: de overheid zou jarenlang gesjoemeld hebben met de cijfers. Beleggers trekken zich in paniek terug. De rente schiet omhoog. Europa en het Internationaal Monetair Fonds springen in met noodleningen en de Grieken worden onderworpen aan economische schoktherapie. Maar kijk nu eens. In 2022 is het bbp met 5,9 procent toegenomen. Dit jaar wordt rekening gehouden met 2,4 procent. Nog spectaculairder oogt de kentering op het vlak van de staatsschuld. Van het record van 206 procent van het bbp − meer dan twee keer zoveel als de totale economie dus − zal die eind dit jaar naar verwachting gekelderd zijn naar 160 procent.

Eind deze maand gaan de Grieken opnieuw naar de stembus. De rechtse premier Kyriakos Mitsotakis hoopt via die tweede ronde een meerderheid van de zetels te veroveren in het parlement. De steun van de internationale financiële pers heeft hij alvast. Laat hem zijn karwei afmaken, klinkt het, en weg zijn de zorgen over de ‘onhoudbare’ schuldenlast. Odysseus’ ontberingen duurden tien lange jaren. De Griekse economie, in 2015 nog een gevaar voor het voortbestaan voor de euro genoemd, blijkt minder tijd nodig te hebben om de crisis te boven te komen.

Als dat waar is, is het inderdaad een wonder. Helaas. Hoezeer ook ik houd van positieve berichten, in dit geval strookt het toch echt niet met de feiten. Eerst die economische groei. Dat het bbp in Griekenland harder stijgt dan in andere Europese landen, is niet zo moeilijk gezien het diepe dal waaruit de Grieken moeten opkrabbelen. Nog altijd is de economie bijna een derde kleiner dan in 2008. Zo’n krimp is en blijft uniek voor een land dat niet in oorlog is.

Die ‘spectaculaire’ groei komt vooral uit het buitenland

Dan de verdampende schuld. Vriend en vijand moeten toegeven dat dat grotendeels te danken is aan een ‘wonder’ van buiten: de torenhoge inflatie. Daardoor stijgt het bbp in euro’s rap. De schuld, gemeten als percentage van die totale economie, slinkt automatisch. Ook de lange gemiddelde looptijd − twintig jaar − van grotendeels gunstige staatsleningen met lage rente helpt mee. Dat deze daling geen uniek Grieks verschijnsel is, tonen landen als Portugal (van een schuld van 135 procent van het bbp in 2020 naar 114 procent afgelopen jaar) en zelfs Italië (van 155 naar 144 procent).

Blijft over de vraag hoe het met de mensen zelf gaat. Niet onbelangrijk, zou je zeggen, maar bij alle jubelverhalen wordt daar opvallend makkelijk overheen gestapt. Het goede nieuws is dat de werkloosheid fors is gedaald. Het slechte nieuws: met ruim twaalf procent blijft deze nog altijd hoog. Ook wat armoede betreft behoort Griekenland tot de Europese kampioenen. Niet zo vreemd, als je bedenkt dat het minimumloon tot voor kort lager was dan twaalf jaar geleden. Ondertussen ligt het gemiddelde maandsalaris nog lager dan bij de invoering van de euro aan het begin van de eeuw.

De ‘spectaculaire’ Griekse groei komt dan ook vooral uit het buitenland. Van de export die floreert dankzij de goedkope arbeid. Van toeristen die het land weer weten te vinden. En van rijke expats die massaal huizen en grond opkopen. Wie dat een succesverhaal noemt, geeft vooral blijk van een merkwaardig besef van waar economie om zou moeten draaien. Gaat het om het welzijn van de bevolking, of het braaf afbetalen van schulden?

Tien jaar na het dieptepunt van de crisis is van Griekenland precies geworden wat de critici vreesden: een lagelonenland aan de periferie van Europa. Voor vakantievierende Nederlanders en Duitsers een verrukkelijke bestemming. Voor te veel bewoners een Griekse tragedie zonder einde.

Reageren? Haegens@groene.nl