Oppermachtige computers – De Groene Amsterdammer


Oud-wereldkampioen schaken Max Euwe won in 1971 een schaakwedstrijd tegen een computer. Na 51 zetten gaf de computer de strijd op

© Ruud Hoff / ANP

In de zevende ronde van de Sinquefield Cup in Saint Louis speelden de Rus Jan Nepomnjasjtsjii en de Iraanse Fransman Alireza Firouzja een ingewikkelde partij. Volgens de commentator van de website chess.com was het duidelijk dat Nepom tot de 27ste zet alles nog thuis met de computer had voorbereid en dat Firouzja het meeste aan het bord had moeten bedenken.

Toen deed Firouzja met zwart een zet die Nepom bij zijn voorbereiding als minder nauwkeurig had beoordeeld, terwijl de stelling al moeilijk was voor Firouzja. Toch werd het remise.

Volgens chess.com was Nepom na de partij ontredderd, ‘devastated’ schreven ze. Op een foto zag het er ook wel zo uit. Hij wist alles van tevoren en Firouzja wist weinig of niets en daardoor maakte die ook nog een zwaarwegende fout, maar toch had hij zich nog weten te verdedigen. Knap gedaan collega, neem een biertje, had Nepom kunnen zeggen, maar daar was hij in eerste instantie niet toe in staat. Later misschien wel, want hij lijkt me een vriendelijk mens.

Anish Giri doet wat openingsvoorbereiding betreft voor niemand onder. Bij de Sinquefield Cup staat er veel op het spel. Voor het kandidatentoernooi in Toronto in 2024 zijn zes van de acht plaatsen al toegekend en twee moeten nog vergeven worden. Een van die twee gaat naar de speler met hoogste rating op het moment dat de nieuwjaarsklokken luiden en de ander gaat naar de speler met de hoogste score in het FIDE Circuit. Voor beide plaatsen speelt de Sinquefield Cup een belangrijke rol.

Ik schreef hier al eerder dat de regels van dat FIDE Circuit zo ingewikkeld zijn dat ze niet uitgelegd kunnen worden. Zoals de waterstofbom die de halve wereld kan opblazen alleen maar ontwikkeld kon worden dankzij de computer MANIAC van de geniale maniak John von Neumann, zo kunnen sommige regels van de wereldschaakbond alleen nog met computers worden geïmplementeerd.

Giri had in de Sinquefield Cup zijn eerste vijf partijen remise gespeeld. Ik kan me voorstellen dat hij een hekel kreeg aan zichzelf en aan zijn tactiek die bestond uit minutieuze openingsvoorbereiding en dan remise als de tegenstander het treintje op het spoor hield. Er moest een keer gewonnen worden.

Tegen de Cubaan Leinier Dominguez Perez ontweek Giri in de zesde ronde alle openingstheorie met zetten in het begin als f2-f4 en Pg1-h3-f2, wat door commentator Peter Svidler de ‘mat op de koningsvleugel-aanval’ werd genoemd. Het vrije schaak met improvisatie. Als het lukt is het mooi, maar het lukte niet en Giri verloor die partij.

Misschien omdat er voor sommige spelers veel op het spel stond, werd er in die Sinquefield Cup vooral in het begin angstvallig gespeeld. Na drie rondes waren er alleen nog remises gevallen. Later brak een bleek zonnetje door.

Vorige week schreef ik over het Europese landenkampioenschap in Budva waar Nederland vrij miserabel voor de dag kwam. Ondertussen was kopman Anish Giri in Saint Louis voor de Saint Louis Rapid & Blitz (prijzengeld 175.000 dollar) en de Sinquefield Cup (prijzengeld 350.000 dollar).

Had hij zijn kameraden in Budva niet moeten bijstaan voor de glorie van ons land? Ik moest denken aan een landenwedstrijd waar ik lang geleden aan meedeed. Onze captain was Harry de Graaf, een gepensioneerde militair, die tegen ons teamlid Kick Langeweg zei: ‘Denk er om Kick, je speelt nu niet voor jezelf, maar voor je land.’ Kick zei: ‘Mijnheer De Graaf, laat mij nou maar voor mezelf spelen, dan gaat het vast beter’, en daar was ik het toen van harte mee eens.

De partij hieronder, een charmante miniatuur, is ook uit dat Europese landenkampioenschap. Het is een partij van het soort waarover soms geschreven wordt dat het ‘in de stijl van de oude meesters’ is. Die oude meesters leefden in de 19de eeuw en het verschil is dat zij improviseerden, terwijl hier de winnaar Nikolas Theodorou ongetwijfeld thuis al veel met zijn computer had bekeken.




https://www.groene.nl/artikel/oppermachtige-computers