De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) kwalificeert het geweld in de nacht van 7 op 8 november, na de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv, als extremistisch en ondermijnend voor de democratische rechtsorde. “Het geweld was doordrenkt van anti-Israëlische, antizionistische en antisemitische retoriek”, stelt de AIVD in zijn donderdag gepubliceerd Jaarverslag 2024.
Redactie, TPO, 25 april 2025 – In het centrum van Amsterdam pleegden relschoppers in die beruchte nacht gewelddadige hit-and-runacties, gericht op Israëlische supporters. Hierbij was sprake van georganiseerde aanvallen en werd gesproken over een “Jodenjacht”.
Ook gaven hotelmedewerkers locaties door waar Israëlische fans verbleven en deden hardnekkige verhalen de ronde dat taxichauffeurs betrokken waren bij de gerichte jacht op de Israëlische en Joodse fans.
Zowel in chatgroepen als in video’s noemen ze het zelf letterlijk ‘#Jodenjacht‘. Maar blijf gerust uitvluchten zoeken of wegkijken. En dan straks opnieuw: ‘Wir haben es nicht gewusst’…? #AmsterdamPogrom 👇🏻 pic.twitter.com/zAYMnmmnlu
— Sam van Rooy MP (@SamvanRooy1) November 9, 2024
De oorlog in Gaza, die begon na de aanval van terreurorganisatie Hamas op Israël op 7 oktober 2023, leidde al vrij snel tot ernstige spanningen binnen de Nederlandse samenleving. Die polarisatie werd die bewuste nacht in november pijnlijk zichtbaar.
Lees ook Klopjacht op Israëlische en Joodse supporters in Amsterdam: gewonden, paniek en omsingelde hotels
Anti-Israëlische, antizionistische en antisemitische retoriek
Het geweld, dat werd gedeeld op sociale media en wereldwijd aandacht kreeg, was doordrenkt van “anti-Israëlische, antizionistische en antisemitische” retoriek, aldus de AIVD in het Jaarverslag 2024. De impact hiervan op het veiligheidsgevoel van Joodse Nederlanders en Israëliërs in Nederland was – en is nog steeds – groot.
Volgens de Veiligheidsdienst was het geweld van die nacht extremistisch en ondermijnend voor de democratische rechtsorde.
Opvallend is dat de daders geen bekende extremisten waren, maar individuen die handelden vanuit een extremistisch ideologisch kader. De gebeurtenissen illustreren hoe hevige polarisatie kan leiden tot spontaan extremistisch geweld door mensen die zich identificeren met één kant van het debat.
Het laat ook zien hoe een maatschappelijk conflict, zoals de oorlog in Gaza, kan worden aangegrepen om geweld te legitimeren.
Lees ook Zorgwekkende piek: Antisemitisme in Nederland bereikt historisch hoogtepunt in 2024
Versterken extremistisch narratief en meer risico op geweld
Hoewel bekende extremistische groeperingen – van jihadisten tot rechtsextremisten – het conflict gebruiken voor hun eigen agenda, leidt het bij hen vooralsnog niet tot structureel meer geweld. Wel versterken zij hun narratieven door de rellen rond Maccabi als bewijs te gebruiken voor hun wereldbeeld.
Dat extremisten het geweld toejuichen en zien als positief, vergroot het risico op verdere escalatie.
Zolang de polarisatie rondom de Gaza-oorlog zo intens blijft, blijft ook het risico op extremistische acties groot. Niet alleen het verloop van het conflict is hierin bepalend, maar vooral ook de vraag of de Nederlandse samenleving en politiek erin slagen het debat over Israël en de Palestijnse gebieden weg te houden van radicale tegenstellingen, stelt de AIVD in zijn jaarverslag.
Bon: AIVD
