De veiligheidssituatie in het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel blijft zorgwekkend. Dat concludeert de Inspectie Justitie en Veiligheid in een nieuw rapport. Zowel medewerkers als bewoners lopen volgens de inspectie “zeer ernstige veiligheidsrisico’s” door de aanhoudende overbelasting van het centrum.

 

Redactie, TPO, 15 januari 2025 – Het aanmeldcentrum, dat maximaal 2000 asielzoekers mag huisvesten, kampt al twee jaar met structurele overbezetting. Tussen oktober 2023 en oktober 2024 verbleven er vrijwel continu tussen de 2000 en 2200 mensen.

Daarnaast verblijven ongeveer 700 asielzoekers uit externe wachtlocaties overdag vaak in Ter Apel.

Het COA weet vaak niet wie er op de locaties verblijven

De problemen nemen toe. Asielzoekers, die volgens de regels maximaal tien dagen in het aanmeldcentrum zouden verblijven, blijven er nu soms maanden. De locatie is hier niet op toegerust: er zijn nauwelijks activiteiten voor volwassenen en kinderen, geen formeel onderwijs en een voortdurend gebrek aan rust en privacy.

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) probeert de situatie te beheersen door asielzoekers onder te brengen in externe wachtlocaties. Dit leidt echter tot een nieuwe reeks problemen: mensen moeten soms dagelijks verhuizen tussen verschillende locaties, en tijdelijke opvangplekken moeten steeds worden verlengd of op nieuwe plekken worden ingericht.

De veiligheidsrisico’s nemen toe. Door de toenemende drukte duurt het langer voordat nieuwkomers gescreend kunnen worden, waardoor het COA vaak niet weet wie er op de locaties verblijven. Pogingen om de veiligheid te verbeteren, zoals het inzetten van stille alarmen en extra beveiligers, blijken niet effectief genoeg.

Alternatieve oplossingen voor spreidingswet

Nu het kabinet de spreidingswet wil intrekken, waarmee gemeenten niet langer verplicht worden asielzoekers op te vangen, dringt de inspectie aan op alternatieve oplossingen. Ze roept minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV) op om samen met de ministers van Binnenlandse Zaken en Volkshuisvesting concrete maatregelen te nemen die de door- en uitstroom bevorderen.

Minister van Asiel en Migratie Marjolein Faber (PVV). Foto @Martijn Beekman/Rijksoverheid.

De inspectie doet verschillende aanbevelingen. Zo moet het COA bijvoorbeeld meer middelen ontvangen om opvanglocaties geschikt te maken voor langdurig verblijf en is er betere begeleiding nodig voor kwetsbare bewoners, in samenwerking met zorgpartners, gemeenten en het strafrecht.

‘Faber loopt weg voor verantwoordelijkheid’

De situatie heeft ook gevolgen voor de lokale gemeenschap. De politie moet regelmatig extra mankracht leveren aan het centrum, wat ten koste gaat van reguliere politietaken in de regio. Burgemeester Velema van de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt, heeft al eerder kritiek geuit op minister Faber, die volgens hem “wegloopt voor haar verantwoordelijkheid.”

De Inspectie benadrukt dat ze intensief toezicht blijft houden op de situatie, gezien de aanhoudende veiligheidsrisico’s.

Bron: Inspectie Justitie en Veiligheid

Lees ook: Nieuw-Weerdinge: ‘Veiligelanders die bij ons rondlopen staan stijf van de drugs’