32 per dag. Dat is het aantal doden en vermisten op de Atlantische migratieroute van West-Afrika naar de Canarische Eilanden. Nooit waren het er zo veel. Elke drie kwartier één. En er is geen enkel debat over. Niet in Spanje en niet in Europa.

Hoe anders was dat in november 2020. De ogen van de wereld waren gericht op de Canarische Eilanden, waar toen in tien maanden zowat twaalfduizend West-Afrikaanse bootvluchtelingen gearriveerd waren. Spanje’s minister van Binnenlandse Zaken Grande-Marlaska vloog met eurocommissaris Johansson naar Gran Canaria om te laten zien dat ze vreselijk bezorgd waren. Gezamenlijk gaven ze ‘de maffia’s’ de schuld van de slachtoffers van de clandestiene migratie. Want ook toen kwamen veel migranten om tijdens de lange overtocht.

Alleen veel minder dan nu. In heel 2020 registreerde de ngo Caminando Fronteras 1851 doden en vermisten op de Atlantische route. Nu 4808, en het jaar is nog niet eens halverwege. Ook het aantal succesvolle aankomsten op de Spaanse archipel is tot juni dit jaar hoger dan ooit. Zodat we hard op weg zijn naar drie nieuwe records: aankomsten, aantal doden – het oude jaarrecord is nu al overtroffen – en sterftekans onderweg. In 2020 overleefde 7,3 procent de overtocht niet. Dit jaar 21,9 procent.

Grande-Marlaska en Johansson zwijgen erover. Misschien ook wel begrijpelijk, want samen zouden ze ‘de maffia’s die in mensen handelen’ wel eventjes aanpakken. Door scherpe controles, militarisering van de grenzen en samenwerking met vertreklanden zouden ze de migrantenstroom afremmen, en op deze manier – daar legden ze vooral de nadruk op – mensenlevens redden. Het één noch het ander gebeurde. Intussen wachten we nog steeds op het nieuws van de eerste opgerolde migratiemaffia in de regio.

Wie zijn beleid baseert op verkeerde aannames – migratie is het gevolg van smokkelmaffia’s – moet niet verwachten dat het werkt. Driekwart van de migranten op de Canarische Eilanden komt dit jaar uit Mali en Senegal. Je zou kunnen denken dat geweld, armoede en economische chaos ter plekke daar iets mee te maken hebben. Je kunt ook denken dat als hard beleid niet werkt, het beleid niet hard genoeg geweest is.