Voor de schakers begint het nieuwe jaar pas echt in de tweede week van januari na de opening van het Tatatoernooi, als we in Wijk aan Zee onder een staalblauwe winterlucht onze groezelige Amsterdamse stadslongen laven aan de frisse zeelucht en tevreden mompelen: ‘echt hoogovenweertje’, want voor de oudgedienden is het daar ondanks het bewind van Corus en later Tata nog steeds het Hoogovenstoernooi, sinds 1938.

Of het weerbericht dat ik net opschreef klopt, weet ik overigens niet zeker, want de eerste ronde is pas op zaterdag 13 januari.

Magnus Carlsen, die zijn titel van wereldkampioen vorig jaar zonder spelen opgaf, doet nu in Wijk aan Zee ook niet mee. Sinds hij in 2004 als dertienjarige jongen in Wijk aan Zee begon in de grootmeestergroep C had hij maar één keer overgeslagen, in 2014 toen hij net een match om het wereldkampioenschap tegen Anand had gewonnen.

Nu lieten de organisatoren van Tata weten dat Carlsen in februari een te druk programma heeft om in Wijk aan Zee mee te kunnen spelen, maar dat geloofden ze zelf niet. Carlsen lijkt uitgekeken op wat traditionalisten als ik het ‘echte schaak’ noemen. Hij wil blitz en rapid en in februari speelt hij in Duitsland met zeven andere topspelers een Fischer Random-toernooi, waar de beginstelling in iedere ronde door loting wordt bepaald. Alles als het maar geen klassiek schaak is.

Natuurlijk is het Tatatoernooi zoals altijd toch weer ijzersterk. De hoofdgroep heeft veertien spelers. Drie Nederlanders (de winnaar van 2023 Anish Giri, Jorden van Foreest en Max Warmerdam), drie Indiërs en drie Chinezen. Dat er daarnaast nog een Oezbeek, een Iraniër die voor zijn eigen land uitkomt en een Iraniër die nu voor Frankrijk speelt meedoen, laat zien hoe sterk Azië nu is.

De nieuwe wereldkampioen Ding Liren (geboren in 1992) is er wel en ook vijf spelers die in april van dit jaar in het kandidatentoernooi in Toronto zullen vechten om met Ding een match om het wereldkampioenschap te mogen spelen. Je kunt Tata 2024 zien als een proloog van de strijd om het wereldkampioenschap.

Er waren schaakwereldkampioenen van wie werd gezegd dat ze zo’n trotse en heroïsche uitstraling hadden, dat als ze een zaal binnengingen ook de mensen die nog nooit een foto van hen hadden gezien onmiddellijk wisten wie de wereldkampioen was. Aljechin en Capablanca waren zulke giganten, en nu misschien ook Magnus Carlsen. Onze Nederlandse wereldkampioen Max Euwe was niet zo, maar omdat hij lichamelijk een reus was, was dat ook niet nodig.

Ding Liren heeft allerminst de uitstraling van een gigant. Hij is klein, bescheiden en openhartig. Misschien heeft hij ook te veel andere interesses om zich op te blazen tot een schaakgigant.

Hij zei eens dat hij zich in zijn vrije tijd tijdens een toernooi had beziggehouden met het kijken en luisteren naar de regen. Zo leek hij een Chinese zenboeddhist, maar hij citeerde toen ook Woody Allen, dus eenkennig was hij niet.

Toen hij vorig jaar als kersverse wereldkampioen werd geïnterviewd door Dirk Jan ten Geuzendam in New in Chess verontschuldigde hij zich omdat hij een vorige keer een uitspraak had toegeschreven aan Albert Camus, terwijl die in feite van de Duitse dichter Rainer Maria Rilke was.

Van 2012 tot 2017 studeerde Ding midden in zijn schaakcarrière rechten aan de universiteit van Peking, op aandringen van zijn ouders, die wilden dat hij iets aan zijn algemene ontwikkeling zou doen. Ding zei later dat hij altijd beter was geweest in de exacte vakken, maar dat hij was opgegroeid met de Japanse stripfiguur Detective Conan, en daarom voor rechten had gekozen. Hij vond de studie saai en schools, maar haalde wel zijn graad.

Soms lijkt hij aan de schaakwereld ontstegen, maar zo is het niet. Van augustus 2017 tot november 2018 speelde hij een serie van honderd klassieke partijen zonder nederlaag, wat op een grote onverzettelijkheid wijst. Zijn collega-grootmeester Wang Hao had het eens over Dings enorme vechtlust in alles, ook bij vriendschappelijke kaartspelletjes. Wereldkampioen schaken word je ook niet als een Joris Goedbloed.

De afgelopen tijd heb ik het boek Ding Liren’s Best Games doorgenomen, van de Kroatische grootmeester Davorin Kuljasevic. Er staan veel prachtige partijen in, maar de mooiste, of in ieder geval de spectaculairste, blijft de partij tegen de jonge Bai Jinshi die hij in 2017 speelde in het Chinese teamkampioenschap. Het ene offer volgt op het andere.