De uittocht van de elite uit het knock-outtoernooi om de World Cup in de Indiase deelstaat Goa, waarover ik vorige week schreef, werd daarna voortgezet. Aan het begin van het toernooi deden er zes spelers uit de top tien mee en afgelopen woensdag was er niet een van hen over voor de halve finales.

De laatste die verdween was Arjun Erigaisi. Hij was behalve de laatste uit de top tien ook de laatste Indiër. Aan het begin van zijn partijen waren in de toernooizaal de toejuichingen te horen geweest van zijn fans, die buiten zijn naam scandeerden.

De vier spelers in de halve finales zijn de Oezbeken Nodirbek Yakubboev (23) en Javokhir Sindarov (19), de Chinees Wei Yi (26) en de Rus Andrej Jesipenko (23). Drie van hen krijgen een plaats in het kandidatentoernooi van 2026. Dat heeft acht spelers en je kunt je afvragen of drie plaatsen van de acht niet te veel eer is voor dit World Cup-toernooi waar de besten algauw waren verdwenen. Aan de andere kant, geen van die vier die de halve finales hebben gehaald zullen volgend jaar een makkelijk slachtoffer zijn. De verschillen aan de top zijn niet zo groot tegenwoordig en iedereen kan van iedereen winnen.

Een van de uitgeschakelde spelers die met meer dan gewone belangstelling werd gevolgd, was de Peruviaans-Mexicaanse grootmeester José Eduardo Martínez Alcántara (26). Hij kwam ver, tot de zesde ronde – een ronde duurde drie dagen, met twee klassieke partijen en daarna een tiebreak van snelle partijen – waarin hij werd uitgeschakeld door Sindarov.

Het toernooi was een groot succes voor Martínez. Hij was vooral bekend als een geweldig snelschaker in online wedstrijden, maar hier schakelde hij grote schakers als de Oezbeek Abdusattorov (nummer 12 van de wereld), de Indiër Harikrishna (nummer 36) en de Rus Sarana (nummer 44) uit.

De speciale belangstelling kreeg hij door zijn controverse met Vladimir Kramnik, de man die de geweldenaar Garry Kasparov in 2000 van de troon stootte en zelf wereldkampioen was tot 2007. De afgelopen jaren wekte Kramnik verbazing en zelfs deernis door het fanatisme waarmee hij links en rechts tal van schakers beschuldigde van bedrog in online wedstrijden. Zelf zei hij dat hij geen beschuldigingen uitte, maar slechts vermoedens, met verhullende termen als ‘vreemde data’, ‘interessante patronen’ en ‘een onderzoek waard’. Hij claimde dat hij honderduizenden partijen door zijn statistische molen had gehaald, en deskundigen die beweerden dat hij geen verstand had van statistiek kregen er ook van langs.

Sommige spelers die door hem waren aangevallen, voelden zich diep geraakt. Martínez, een van de slachtoffers, loste het op door twee driedaagse matches van vluggertjes tegen Kramnik te spelen, met een superstrenge beveiliging tegen iedere vorm van bedrog.

De eerste was in juni 2024 in Madrid, de Clash of Claims. De helft van de partijtjes zou online zijn en de helft ouderwets aan het bord. Kramnik stelde veel eisen, bijvoorbeeld dat de laptops waarop ze zouden spelen iedere dag door nieuwe, nooit gebruikte laptops vervangen zouden worden.

Het deed me denken aan een column van Kees van Kooten in 1972, het jaar van de match tussen Fischer en Spasski, in de Haagse Post. Die column ging over een strijd tussen de schakers Visser en Te Paske, waarin Visser de meest zonderlinge eisen stelde, bijvoorbeeld dat hij in zijn kamer een spiegel moest krijgen waar nog nooit door iemand in gekeken was.

Een van de technische problemen in die match tussen Martínez en Kramnik trad op toen Kramnik in een van de partijtjes in een zeer voordelige stelling de tijd overschreed. Het bleek dat de laatste zet van Martínez niet op Kramniks scherm was gekomen en de technici kwamen tot de conclusie dat het kwam door een update van Windows op Kramniks splinternieuwe laptop, waardoor de partij even onderbroken was.

Die partij werd niet meegeteld. Martínez won de match met 14,5-11,5. Kramnik hield er rekening mee dat er sabotage was gepleegd door het internetplatform chess.com, een van de organisatoren. Er volgde een tweede match, in Londen in augustus 2024, de Clash of Blames, die door Kramnik met 19-17 werd gewonnen.

Als die resultaten al niet genoeg waren om Martínez te zuiveren van alle verdenkingen van vals spel, dan doet zijn resultaat in de World Cup het wel. Met de partij hieronder plaatste hij zich voor de zesde ronde. Zijn tegenstander Alexey Sarana (25) is een Rus die in 2022 na de invasie in Oekraïne zijn land verliet en nu voor Servië uitkomt.

Lees ook: