De Europese leiders, die donderdag samenkwamen tijdens de EU-top in Brussel, zijn overeengekomen dat de defensieparaatheid van Europa “beslist” moet worden verhoogd. In een gezamenlijke verklaring roepen de 27 EU-lidstaten op tot een versnelde verbetering van de Europese defensiecapaciteiten om de defensie binnen de komende vijf jaar aanzienlijk op te voeren. Het doel is om tegen 2030 Europa sterker te maken, zodat het in staat is de rol van de Verenigde Staten in de NAVO over te nemen.

 

Redactie, TPO, 21 maart 2025 – De keuze voor de deadline van 2030 is niet toevallig. Geheime diensten in verschillende EU-lidstaten zouden informatie hebben die suggereert dat Rusland binnen drie tot vijf jaar genoeg militaire kracht heeft opgebouwd om een EU-lidstaat binnen te vallen.

Dit creëert grote urgentie voor de Europese landen om snel te handelen en de defensiecapaciteiten te versterken.

EU overweegt 800 miljard euro extra te investeren in defensie

Hoewel de EU-leiders donderdag geen definitieve beslissing namen over de financiering van deze plannen, is wel afgesproken om verdere opties te verkennen. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen pleit namens de commissie voor een extra investering van 800 miljard euro in defensie door de EU-lidstaten in de komende vier jaar.

Volgens Von der Leyen kan dit bedrag worden bereikt door de versoepeling van de begrotingsregels, wat zou kunnen leiden tot 650 miljard euro aan extra fondsen.

Daarnaast wil de Europese Commissie dat er 150 miljard euro aan leningen beschikbaar komt voor de lidstaten, zodat ze materieel kunnen inkopen of produceren. De Commissie sluit niet uit dat er in de toekomst meer geld nodig zal zijn voor deze defensieplannen.

Nederland tegen gezamenlijke leningen voor defensie-uitgaven

Er liggen verschillende financieringsopties op tafel, inclusief gezamenlijke leningen, maar Nederland heeft zich hiertegen uitgesproken. Premier Dick Schoof benadrukt dat hij geen “boekhoudmentaliteit” wil, maar wel dat financiële stabiliteit en schuldhoudbaarheid belangrijk zijn.

De herbewapeningsplannen moeten nu goedgekeurd worden door de lidstaten zelf. In Nederland wordt de bijdrage aan de 800 miljard euro besproken in het kabinet en zal later, over drie tot vier weken, aan de orde komen in de voorjaarsnota. Premier Schoof wil nog niet zeggen of extra defensie-uitgaven via bezuinigingen of door middel van schulden geregeld zullen worden.

Koerswijziging in Europa

De Baltische landen dringen er sterk op aan om snel actie te ondernemen en de EU om te vormen tot een geloofwaardige defensiemacht. Ze stellen voor om een financieringsmix van leningen en giften te gebruiken en willen daarnaast dat Oekraïne tegen 2030 lid wordt vanEU-leiders zetten in op versterking defensie: Europa moet tegen 2030 rol VS in NAVO overnemen de EU. Dit zou de bescherming tegen een mogelijke aanval van Moskou versterken.

Hoewel er donderdag geen wereldschokkende besluiten zijn genomen, reflecteren de conclusies van de top een koerswijziging in Europa. Volgens de Britse zakenkrant Financial Times werken landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en de Scandinavische landen aan plannen om de rol van de VS in de NAVO binnen vijf tot tien jaar over te nemen. Het doel is om te voorkomen dat er chaos ontstaat binnen de NAVO als de VS zich plotseling terugtrekt.

Twijfels over Amerikaanse rol in NAVO versnellen EU-defensieplannen

De VS geven momenteel meer uit aan defensie dan alle andere NAVO-landen samen en hebben 80.000 militairen in Europa gestationeerd. Sinds de aanstelling van president Donald Trump is er echter twijfel ontstaan over de betrouwbaarheid van de VS als bondgenoot.

Europese landen voeren nu informele maar gestructureerde gesprekken over de toekomstige defensiecapaciteiten, en het streven is om tijdens de NAVO-top op 24 en 25 juni in Den Haag met een concreet plan te komen om de Europese defensie-uitgaven te verhogen.

De NAVO zelf heeft ook aangegeven dat de Europese bondgenoten en Canada de wapenvoorraden de komende jaren met 30 procent moeten vergroten, zoals werd gemeld door een hoge NAVO-functionaris. De bondgenoten bespreken momenteel nieuwe doelstellingen voor de militaire capaciteiten van de NAVO.

In juni zal door de ministers van Defensie een beslissing worden genomen over deze doelen, die naar verwachting tussen de vijf en vijftien jaar nodig hebben voor implementatie.

Deskundigen schatten dat het nog jaren zal duren voordat Europese landen daadwerkelijk in staat zijn om de rol van de VS in Europa over te nemen. Daarnaast wordt ook aangegeven dat Europa zonder de afschrikking van Amerikaanse kernwapens niet in staat zou zijn om zichzelf volledig te verdedigen.

Bron: RD