Kan theater ook te veel werkelijkheid bevatten? Dat leek mij aan de hand met Hardkoor van stand-up-dramatist en artistiek alleskunner Naomi Velissariou. Schreeuwend en keihard zingend neemt zij je mee in haar leven als alleenstaande moeder en door een lieve man verlaten vrouw, die de wanhoop soms naar de keel grijpt. Drummer Jens Bouttery, het Nederlands Kamerkoor en ontelbare bewegende lampjes en schijnwerpers vormen de achtergrond op de gigantische, overdekte binnenplaats van het Amsterdamse Schoolgebouw Het Sieraad in Amsterdam-West. Mij was het wat te benauwend, te veel van het echte.

Raadselachtiger was Pearls van de Filipijnse Parijzenaar Joshua Serafin. In eerste instantie denk je drie beeldschone meisjes te zien die verleidelijk dansen in zwarte avondjurken. Maar naarmate zij zich uitkleden lijken het toch eerder jonge jongens met piepkleine borstjes die zich als meisjes voordoen. Het idee is dat aanvankelijk op de Filippijnen, en wie weet ook elders, gender niet zo bepaald was, maar dat de Spaanse kolonisator en het katholicisme de scheiding van de seksen met geweld hebben doorgevoerd. Serafin toont dus een utopie uit het verleden, maar je kunt het vreemd vinden dat die, hoe mooi ook, geen gender-diversiteit laat zien maar juist drie identieke wezens. Uit een hoog opgehangen grote parel stroomt een vloeistof die zowel lijkt op melk als op sperma. De drie baden erin en vormen kortstondig een kunstig zeepbelbouwwerk van de vloeistof. Tegelijk echt en niet-echt.

De jonge, Braziliaanse mimekunstenaar Clayton Nascimento wil zich bezighouden met het racisme in zijn land en dook in de geschiedenis van slavernij en kolonialisme. Dat leverde een uitputtende monoloog op waarbij Nascimento met enorme vaart door de historie van Brazilië gaat tot het leven van hedendaagse slachtoffers van racisme. Hij kiest voor het zwarte jongetje Eduardo dat voor zijn huis speelde en door de politie werd doodgeschoten. Waarom? Misschien alleen omdat hij zwart is. De politiemensen werden vrijgesproken onder het argument dat ze uit zelfverdediging handelden. Zelfverdediging tegen een spelend jongentje van tien jaar? Nascimento laat ook de moeder van Eduardo en andere slachtoffers van geweld en racisme aan het woord, het is een hartverscheurend verhaal. Hij speelt het stuk Macacos (het scheldwoord voor zwarte mensen is in Brazilië, en ook helaas in Nederland, ‘apen ‘) nu een aantal jaren en het maakt zoveel indruk dat de al afgesloten zaak tegen de moordenaars van Eduardo is heropend. Het theater lijkt de werkelijkheid te kunnen veranderen.

In Frascati blijkt ook de moeder van Eduardo aanwezig te zijn en ons toe te spreken. Zij voert actie voor gerechtigheid voor haar zoon en wordt daarbij geholpen door Clayton Nascimento. Tot in het centrum van Amsterdam, waarbij niet wordt verzwegen dat hoe medelevend we ons nu ook voordoen, Nederland een belangrijke rol heeft gespeeld in het koloniseren van Brazilië en in de introductie van de slavernij in Amerika.

## Lees ook: