Onderzoeken door de Israëlische Defensiemacht (IDF) onthullen hoe het leger Hamas jarenlang verkeerd inschatte, de dreiging zelfs in de laatste uren voor de aanval op 7 oktober 2023 niet erkende en hoe chaos het militaire verweer op de dag zelf ernstig vertraagde. De IDF presenteerde donderdag de belangrijkste onderzoeksresultaten over de militaire mislukkingen voorafgaand aan de aanval van de terreurgroep en op de dag zelf. Resultaten die een opeenstapeling tonen van misinterpretaties, onderschattingen en falende inlichtingen.
Redactie, TPO, 28 februari 2025 – Zo’n 5.000 door Hamas geleide terroristen uit de Gazastrook drongen op 7 oktober 2023 Zuid-Israël binnen en richtten een ongekende slachting aan. De IDF had grote moeite om een reactie op touw te zetten, zoals nu uit eigen onderzoek blijkt. Militaire basissen dichtbij de grens werden overrompeld en de commandostructuur brak in de chaos.
Bij de aanval kwamen ongeveer 1.200 mensen in Israël om het leven, 251 mensen werden ontvoerd en een groot deel van het gebied verwoest. De meeste slachtoffers waren burgers.
Het onderzoek bracht een steeds groter wordende kloof aan het licht tussen hoe de IDF Hamas inschatte en wat de terreurgroep daadwerkelijk deed.
Het vrijgegeven IDF-materiaal onderstreept een gigantisch falen, zowel in de jaren voorafgaand aan de invasie, in de laatste uren ervoor, als tijdens de barbaarse massamoorden en ontvoeringen door Hamas. Pas maanden na de aanval werd erkend dat de Gaza-divisie van het leger – verantwoordelijk voor de strook en de verdediging van Zuid-Israël – gedurende meerdere uren was “verslagen.”
De chaos en verwarring vertraagden op catastrofale wijze het militaire verweer op die dag.
Een huis op kibboets Be’eri waar op 7 oktober 2023 zo’n 40 terroristen 14 gijzelaars vasthielden, met het plan hen te gebruiken als menselijk schild voor een veilige aftocht naar de Gazastrook. Door gebrek aan informatie en fatale besluitvorming vuurde een IDF-tank granaten af op het huis, waardoor iedereen op 1 persoon na om het leven kwam. Foto: Zamire Willems/TPO, 10 juli 2024.
Lees ook Reportage Israël: De stille overblijfselen van het bloedbad in kibboets Be’eri
Onderzoeken gericht op vier hoofdonderwerpen
De IDF-onderzoeken tonen aan dat inlichtingen jarenlang hardnekkig verkeerd zijn geïnterpreteerd, dat het leger te veel vertrouwde op een vroegtijdige waarschuwing om zich te verdedigen, dat troepen enorm in de minderheid waren ten opzichte van de invasiemacht, en dat er geen goed begrip was van wat Hamas tijdens de aanval deed.
De onderzoeken op het niveau van de Generale Staf richten zich op vier hoofdonderwerpen:
1. De ontwikkeling van het IDF-beeld van Gaza in de afgelopen tien jaar
Het onderzoek naar de militaire perceptie concludeert dat de IDF vóór 7 oktober geloofde dat Hamas in Gaza geen grote dreiging voor Israël vormde, geen interesse had in een grootschalige oorlog, dat het tunnelnetwerk grotendeels was vernietigd en dat elke grensoverschrijdende dreiging zou worden verijdeld door het hightech grenshek van Israël.
Het onderzoek bracht een steeds groter wordende kloof aan het licht tussen hoe de IDF Hamas inschatte en wat de terreurgroep daadwerkelijk deed.
2. De inlichtingenbeoordelingen van de IDF over Hamas van 2014 tot het uitbreken van de oorlog
Het onderzoek naar de inlichtingenbeoordelingen concludeert dat de Militaire Inlichtingendienst gedurende meerdere jaren informatie en plannen ontving waarin Hamas’ intentie om een grootschalige aanval op Israël te lanceren werd beschreven. Deze plannen werden echter afgedaan als onrealistisch en onuitvoerbaar.
In plaats daarvan ging de Militaire Inlichtingendienst er ten onrechte van uit dat Hamas-leider Yahya Sinwar een pragmaticus was die geen grote escalatie met Israël nastreefde. Men dacht bovendien dat Hamas zijn oorlog met Israël in 2021 als een mislukking beschouwde en zich enkel richtte op raketbeschietingen, niet op een grondinvasie.
Hamas-leider en architect van de aanval op 7 oktober, Yahya Sinwar in 2021, die op 16 oktober 2024 door de IDF werd geëlimineerd. Foto: Ashraf Amra/AFP/Getty Images
Als onderdeel van de IDF-onderzoeken naar de mislukkingen voorafgaand aan de aanval van Hamas op 7 oktober 2023, is nu vastgesteld dat Hamas al in april 2022 had besloten een dergelijke aanval uit te voeren. Tegen september 2022 had de terreurgroep een paraatheid van 85 procent bereikt. In mei 2023 werd uiteindelijk besloten de aanval op 7 oktober uit te voeren.
Uit het onderzoek naar de gevechten blijkt dat de IDF er niet in slaagde Israëlische burgers te beschermen en niet was voorbereid op een grootschalige verrassingsaanval.
3. Het inlichtingen- en besluitvormingsproces op de vooravond van 7 oktober
Het onderzoek naar de besluitvorming van de hoogste functionarissen voorafgaand aan de aanval bracht aan het licht dat de IDF in de nacht vóór de aanval vijf signalen van ongebruikelijke Hamas-activiteit had geïdentificeerd. De IDF ging er echter vanuit dat deze signalen niet wezen op een op handen zijnde aanval.
Ook bleek uit het onderzoek dat de handelingen, besluitvorming en inlichtingenbeoordelingen van de IDF in de nacht van 6 op 7 oktober waren gebaseerd op jarenlang onjuiste inschattingen over Hamas.
Als gevolg hiervan faalden inlichtingenfunctionarissen op alle niveaus in het geven van een waarschuwing voor wat komen ging.
4. Het commando, de controle en de bevelvoering tijdens de gevechten tussen 7 en 10 oktober
Het laatste onderzoeksonderwerp, dat zich richt op de gevechten op 7 oktober en de dagen erna, onthulde pas achteraf dat de IDF’s Gaza-divisie gedurende meerdere uren die dag was verslagen.
Omdat dit in real-time niet werd erkend, begreep de Generale Staf niet hoe ernstig de aanval was en kon zij geen accuraat beeld vormen van de operationele situatie. Dit werd een groot obstakel bij de inspanningen om de aanval af te weren.
Uit het onderzoek naar de gevechten blijkt dat de IDF er niet in slaagde Israëlische burgers te beschermen en niet was voorbereid op een grootschalige verrassingsaanval.
Verwoeste auto’s op een snelweg bij Sderot, Israël, die onder vuur zijn genomen door Hamas-terroristen op 7 oktober 2023. De meeste inzittenden zijn die dag vermoord. Foto: Ohad Zwigenberg/AP
Palestijnse burgers en Hamas-terroristen vervoeren Yarden Bibas naar Gaza nadat ze hem op 7 oktober 2023 uit zijn huis in kibboets Nir Oz, nabij de grens met Gaza, hebben ontvoerd. Yarden Bibas kwam als onderdeel van een gijzelaarsdeal op 1 februari 2025 vrij, zijn vrouw Shiri en twee zoontjes, Ariel en Kfir, zijn in november 2023 in gevangenschap door terroristen vermoord. Foto: AP
Onderzoek beperkt zich tot militaire operaties, niet tot politieke leiderschap
De onderzoeken zijn uitsluitend gericht op operationele conclusies voor de IDF en kijken niet naar het beleid van de politieke leiding. Hierdoor wordt een confrontatie met regeringsleiders vermeden, die erop hebben aangedrongen dat dergelijke onderzoeken pas na afloop van de oorlog tegen Hamas moeten plaatsvinden.
De onderzoeken – uitgevoerd door eenheden die een rol hebben gespeeld in het niet opmerken van Hamas’ voorbereidingen of het onvoldoende voorbereiden op de aanval van de terreurgroep – vonden plaats terwijl de oorlog nog gaande was.
Duizenden uren zijn door officieren besteed aan de onderzoeken, waaronder het verzamelen van materiaal, het afnemen van interviews en het samenstellen van de informatie.
Naast de vier hoofdonderwerpen onderzocht de IDF ook 41 afzonderlijke gevechten en grote incidenten die plaatsvonden tijdens de aanval op 7 oktober.
De IDF heeft daarnaast een website ( vooralsnog een Hebreeuwse link) opgezet waar de bevindingen openbaar beschikbaar zullen worden gemaakt nadat ze zijn gepresenteerd.
Bron: The Times of Israel
