Israël heeft sinds oktober 2024 meerdere keren serieus overwogen om het nucleaire programma van Iran aan te vallen. De Amerikaanse president Donald Trump zette echter in op nucleaire diplomatie met Iran en stuurde de Commandant van het Amerikaanse Centrale Commando (CENTCOM), Michael E. Kurilla, naar Israël om de boodschap over te brengen dat het land moest afzien van aanvallen.

 

Redactie, TPO, 17 april 2025 – Dat onthult The Jerusalem Post donderdag naar aanleiding van eerdere berichtgeving van The New York Times (NYT).

Volgens The Times hoopte Israël in mei 2025 met directe Amerikaanse steun een aanval uit te voeren op de nucleaire installaties van Iran. Maar volgens The Jerusalem Post werd het idee om Iran aan te vallen al overwogen direct na de aanval van de Islamitische Republiek op Israël op 1 oktober, waarbij ongeveer 200 ballistische raketten werden afgevuurd.

Toch wilden de leiders geen actie ondernemen zonder expliciete goedkeuring van de VS, mede vanwege de te verwachten vergeldingsaanval met raketten vanuit Iran.

Ook het succes van de Israëlische speciale eenheid Shaldag bij een geheime ondergrondse locatie in Syrië op 8 september droeg bij aan deze overweging. Trump, destijds presidentskandidaat, riep Israël zelfs publiekelijk op om het nucleaire programma van Iran uit te schakelen.

Goedkeuring VS was cruciaal

Binnen de Israëlische top stonden meerdere hoge functionarissen theoretisch open voor een aanval. De luchtmacht had na succesvolle operaties in april 2024 in Iran en in Jemen meer vertrouwen dan ooit in een dergelijke missie.

Toch wilden de leiders geen actie ondernemen zonder expliciete goedkeuring van de VS, mede vanwege de te verwachten vergeldingsaanval met raketten vanuit Iran. Door verzet van de regering-Biden koos Israël er toen voor om eerst de Iraanse S-300-luchtverdediging en een groot deel van de raketproductiecapaciteit uit te schakelen.

Israël probeerde Washington toch bij het plan te betrekken. Daarbij stuitte het op verzet binnen de regering-Trump, waar sommigen wars zijn van militaire interventies en een voorkeur hebben voor diplomatie.

Deze operatie was zo succesvol, dat de stemming onder sommige Israëlische leiders omsloeg: het leek niet langer ‘misschien mogelijk’, maar ‘zeer haalbaar’ om het nucleaire programma uit te schakelen.

Israël stuitte eerder op Amerikaans diplomatiek verzet

Desondanks hield de Amerikaanse regering Israël opnieuw tegen. Israël besloot toen te wachten op de verkiezingsoverwinning van Trump, in de hoop dat hij in zijn eerste maanden als president wel groen licht zou geven voor een aanval.

In de tussentijd probeerde Israël Washington toch bij het plan te betrekken. Daarbij stuitte het op verzet binnen de regering-Trump, waar sommigen wars zijn van militaire interventies en een voorkeur hebben voor diplomatie.

De overgebleven Iraanse luchtverdediging wordt verwaarloosbaar geacht ten opzichte van Israëls technologische superioriteit in de lucht.

Israël hoopte ook nog snel te kunnen handelen zolang Michael E. Kurilla aan het hoofd stond van CENTCOM, maar Trump koos uiteindelijk voor nucleaire diplomatie. Kurilla werd vervolgens naar Israël gestuurd om over te brengen dat het land voorlopig moest afzien van een aanval.

Solistische aanval door Israël

The New York Times beschrijft scenario’s waarin Israël samen met de VS een gecombineerde aanval zou uitvoeren: een grootschalige bombardementencampagne of een combinatie van luchtaanvallen en commandoacties, vergelijkbaar met de Israëlische operatie in Syrië.

Trump stuurde onlangs CIA-directeur John Ratcliffe naar Israël om met premier Netanyahu en Mossad-directeur David Barnea te spreken over mogelijke geheime operaties, die minder ver gaan dan een openlijke luchtaanval.

Iran beschikt onder meer over ondergrondse nucleaire installaties bij Fordow en bouwt een nieuwe faciliteit bij Natanz. Toch gaat het artikel van NYT niet in op een solistische aanval door Israël, iets wat volgens topfiguren in de Israëlische defensie wél mogelijk is — al zouden zij Amerikaanse luchtafweersteun en eventueel directe betrokkenheid van de VS sterk prefereren.

Sommige Israëlische leiders maken zich zorgen dat premier Netanyahu te veel vasthoudt aan Amerikaanse betrokkenheid, terwijl de overgebleven Iraanse luchtverdediging verwaarloosbaar wordt geacht ten opzichte van Israëls technologische superioriteit in de lucht.

Amerikaanse lekken als waarschuwing aan Iran

De lekken naar The New York Times lijken volgens The Post een Amerikaanse poging om de Iraanse leider Khamenei te waarschuwen hoe dicht hij bij verlies van zijn nucleaire programma is gekomen — en hoe dichtbij dat opnieuw kan zijn als de huidige onderhandelingen mislukken.

Als Trump uiteindelijk toch een akkoord sluit met Khamenei dat door Israël als “middelmatig” wordt beschouwd, zou Jeruzalem alsnog zelfstandig kunnen optreden.

Binnen de Amerikaanse inlichtingendiensten is grote bewondering voor de Israëlische operaties tegen Iran en Hezbollah, met name de precisie-aanvallen in september 2024.

Trump stuurde onlangs CIA-directeur John Ratcliffe naar Israël om met premier Netanyahu en Mossad-directeur David Barnea te spreken over mogelijke geheime operaties, die minder ver gaan dan een openlijke luchtaanval.

Mossad-operaties

In het boek Target Tehran worden talloze operaties van de Mossad beschreven tussen 2002 en 2023: aanvallen op Natanz, Karaj, dronefaciliteiten, de moord op de Iraanse nucleaire leider Mohsen Fakhrizadeh, en meer. Sommige vonden plaats onder leiding van Barnea.

In Israël woedt nog altijd een fel debat over hoe lang men kan wachten met een aanval op Iran, in de hoop dat Trump een sterk genoeg akkoord sluit.

Volgens The Post hebben Ratcliffe en Barnea een uitstekende verstandhouding en hebben ze elkaar sinds Ratcliffes aantreden meerdere keren ontmoet. Binnen de Amerikaanse inlichtingendiensten is grote bewondering voor de Israëlische operaties tegen Iran en Hezbollah, met name de precisie-aanvallen in september 2024.

Groeiende druk op Israëlisch besluit over Iran

In Israël woedt nog altijd een fel debat over hoe lang men kan wachten met een aanval op Iran, in de hoop dat Trump een sterk genoeg akkoord sluit.

Mocht dat niet het geval zijn, dan ligt de optie van luchtaanvallen of geheime operaties opnieuw op tafel.

Bron: The Jerusalem Post