Het is heerlijk om een strategische val opgezet te zien worden in The Godfather of Game of Thrones, maar een stuk minder leuk is dat in de echte wereld, zeker als een nieuwe oorlog in het Midden-Oosten een mogelijk resultaat is en wij zelf (met vele anderen) een plekje kunnen verwachten op het verliezersbankje. Toch zet de regering van Israël, een half jaar na de moordpartij van 7 oktober door Hamas, deze val op.

De halfjaardag van die moordpartij had een bijzonder bittere aanloop, met een opeenstapeling van schokkend nieuws. Het dodental natuurlijk, en het geschatte aantal kinderen daarin. Gaza’s grootste ziekenhuis in puin na een veldslag van twee weken in en om het complex. Een hulpkonvooi gebombardeerd. Artsen die zorgen uiten over kinderen die neergeschoten lijken door sluipschutters. Mogelijk zestig tot tachtig procent van alle gebouwen in Gaza kapot of beschadigd. Een automatisch doelwit-volgend systeem dat ‘Waar is papa?’ wordt genoemd, omdat het woonhuizen van vermoede Hamas-leden markeert om aan te vallen zodra ze binnengaan.

Het systeem is een add-on voor een ander systeem, Lavendel, dat via kunstmatige intelligentie tienduizenden menselijke doelwitten genereerde sinds 7 oktober. Het bestaan ervan werd geopenbaard door de Israëlische media +972 Magazine en Local Call, die eerder al het bestaan openbaarden van een vergelijkbaar systeem, Het Evangelie, dat vermoede Hamas-locaties genereerde voor luchtaanvallen. ‘Een bron vertelde dat menselijk personeel vaak alleen diende om de beslissingen van de machine “af te stempelen”’, volgens de tijdschriften, ‘en dat zij vaak maar zo’n twintig seconden besteedden aan een doelwit voor zij goedkeuring gaven voor bombarderen – alleen om zich ervan te verzekeren dat het door Lavendel gemarkeerde doelwit mannelijk was.’

Daar kwam het nieuws nog bij dat Israël het Iraanse consulaat in Damascus bombardeerde met acht hoge Iraanse officieren erin. Dat is Iraans grondgebied, en politiek gezien een ernstige escalatie in de schaduwoorlog die Israël en Iran in het Midden-Oosten uitvechten. Dit volgde op maanden waarin de spanning in het Midden-Oosten was gedaald. Hoewel krantenkoppen anders doen vermoeden kan de druk in die regio ook dalen.

Na grote zorgen om een regionale oorlog, begin dit jaar, had achterkamerdiplomatie tussen Iran en de Verenigde Staten de kans daarop flink omlaag gebracht. Iran versterkt zijn positie in de regio nou eenmaal liever via gestaag bouwen en het uitbuiten van de fouten van anderen (in het geval van de VS een bron die maar blijft stromen); oorlog wil het land vermijden. President Biden, met twee oorlogen op de bagagedrager, natuurlijk ook.

De regering-Netanyahu neemt deze voorzichtige ontspanning opzichtig op de korrel door de aanval in Damascus. Helaas is daar voor Iran geen makkelijk antwoord op. Als Iran niets doet, kan het maandenlang toekijken hoe Israël zijn bases in Syrië en die van bondgenoot Hezbollah in Libanon systematisch vernietigt. Slaat het terug, dan volgt mogelijk oorlog met Israël, waar de VS en wellicht ook Europa ingetrokken worden. In beide gevallen verlengt dit het politieke leven van de Israëlische premier Netanyahu, die zonder oorlog onmiddellijk in een regeringscrisis zit. ‘Strategisch gezien is de escalatie gunstig voor de Israëlische regering, ongeacht de uitkomst’, concludeerde de Italiaanse politicologe Nathalie Tocci in La Stampa.

Tel daarbij op dat meer oorlog in het Midden-Oosten de kans vergroot dat Biden de Amerikaanse verkiezingen verliest van Donald Trump, wat voor Netanyahu en iedereen in zijn regering gunstig is. In Oekraïne is het andersom: daar zou die uitslag een ramp zijn voor de regering-Zelensky, die wellicht mede daarom de Krimbrug nog niet heeft vernietigd.

Maar hoewel Netanyahu ongetwijfeld hoofdverantwoordelijk is voor deze strategische val, is het ook te makkelijk om alles aan hem op te hangen. In januari wees een opiniepeiling uit dat 88 procent van de Israëliërs vond dat het verbijsterend snel oplopende dodental in Gaza (toen ruim 25.000) gerechtvaardigd was, en een grote meerderheid vond dat het leger gepast of juist te weinig geweld toepaste in Gaza. Er is geen opiniepeiling over het aansturen op oorlog met Iran, maar wie Israël volgt weet dat het ook in die orde van grootte zal liggen. Mooi is wel dat behalve Israël niemand dat pad op wil. Een garantie dat het niet gebeurt, is dat niet.