De cruciale oceaanstroming die West-Europa zijn milde klimaat geeft, dreigt deze eeuw stil te vallen. Onderzoekers van het KNMI én de Universiteit Utrecht berekenden in recente studies dat de kans groter is dan eerder aangenomen dat de Atlantische Meridionale Omwentelingscirculatie (AMOC) stopt door de aanhoudende uitstoot van broeikasgassen.

Redactie, TPO, 29 augustus 2025 – Onderzoekers van het KNMI waarschuwen dat de kans groter is dan eerder werd aangenomen dat het ‘transportsysteem’ dat warm water vanuit de tropen naar Europa brengt, stilvalt. In scenario’s waarin de uitstoot van CO₂ hoog blijft, zwakt de stroming deze eeuw af en kan dit na 2100 al stilvallen. De gevolgen zouden groot zijn: extreem koude winters en fors lagere landbouwopbrengsten in Noordwest-Europa. Volgens het KNMI is fors minder uitstoten de enige manier om het risico te verkleinen, al blijft zelfs dan de kans op stilvallen rond de 25 procent.

Eerder alarm uit Utrecht

Begin deze week publiceerden wetenschappers van de Universiteit Utrecht al een studie waaruit blijkt dat dit kantelpunt mogelijk nog eerder komt. Volgens hun modellen kan de Golfstroom al rond de jaren vijftig of zestig van deze eeuw instorten als de uitstoot van broeikasgassen hoog blijft. Dat zou leiden tot zeespiegelstijging, koude winters, droogte en hevigere stormen in Europa. Op het zuidelijk halfrond wordt het juist nog warmer, wat kan leiden tot extreem weer. De ineenstorting van de Golfstroom zal waarschijnlijk “ernstige maatschappelijke gevolgen hebben”, waarschuwen de Utrechtse onderzoekers.

Lees ook Wetenschappers waarschuwen: ‘Kritieke fase van klimaatcrisis bereikt’ .

Zichtbare signalen

KNMI-onderzoeker Sybren Drijfhout wijst erop dat de afgelopen tien jaar al tekenen van afzwakking zichtbaar zijn in de noordelijke Atlantische Oceaan. De stroming wordt aangedreven doordat zout water naar de bodem zinkt. Dat proces wordt nu afgeremd doordat het water warmer en minder zout wordt, mede door toegenomen neerslag als gevolg van klimaatverandering.

AMOC

De Atlantische Meridionale Omwentelingscirculatie is een grootschalig ‘transportsysteem’ dat warm water vanuit de tropen naar Europa brengt en koud water weer terugvoert naar het zuiden. De AMOC houdt het klimaat in Noordwest-Europa relatief zacht. Als dit systeem wegvalt, worden de regionale klimaateffecten abrupt en ingrijpend.

Bron: ANP