Liefde is oorlog – De Groene Amsterdammer


Penthesilea (Ilke Paddenburg) en Achilles (Jesse Mensah)

© ITA

Dat kan je op het Holland Festival gemakkelijk overkomen. Een verhaal over pedofilie wordt begeleid door hevige muziek van J.S. Bach. Maar een tragedie van negentiende-eeuwer Von Kleist krijgt eigentijdse popmuziek aangemeten. Het omgekeerde had ook gekund, maar zouden we, denk ik, saai hebben gevonden.

Vake Poes of hoe God verdween, een voorstelling van de Belgische multimediakunstenaar Lisaboa Houbrechts, gaat over gewone mensen, familieleden en priesters met hun onderlinge problemen, liefde, jaloezie, haat, pedofilie. Maar die soms vrij banale verhalen worden geconfronteerd met muziek uit de Johannes Passion en de Matthäus Passion van Bach en dat geeft een soms rommelig, maar altijd overweldigend effect. Het is zoeken naar God en godsdienst, maar intussen misbruiken de mannen kleine jongens, blijft de grootmoeder (Elsie de Brauw) alleen achter om te sterven, en komt ook een kleindochtertje verschrikkelijk aan liefde tekort. Nee, geen vrolijk verhaal.

Penthesilea (Ilke Paddenburg) en Achilles (Jesse Mensah)

© ITA

De première van Penthesilea, het treurspel van Heinrich von Kleist (1777-1811), geregisseerd door Eline Arbo bij ITA, was bij voorbaat al een zwaarbeladen evenement. De week ervoor had Ivo van Hove aangekondigd dat hij binnenkort zal aftreden als directeur van het Amsterdamse gezelschap en dat de Noors-Nederlandse Eline Arbo zijn opvolger is. Aan het einde van de voorstelling accentueerde hij dat met een kleine, sympathieke geste: hij ging zelf het toneel van de schouwburg op om Eline Arbo tijdens het applaus een boeket bloemen te geven.

Dat was ook een zinvol gebaar omdat de voorstelling hier en daar met enige bevreemding was ontvangen. Het toneel was volkomen leeg (scenografie Pascal Leboucq, lichtontwerp Varja Klosse). Uit het donker in de verte doken de figuren op, vreemde personages in wonderlijke, blote, verwarrende punkkleren (kostuums Alva Brosten). Ze maken rockmuziek gecomponeerd door Thijs van Vuure met instrumenten, zoals een drumstel, die uit de lucht worden neergelaten en weer opgetrokken.

Met elkaar vertellen ze het verhaal, uit de Trojaanse oorlog, van de Amazones, een volk van vrouwelijke krijgers dat plotseling opduikt tussen de strijdende partijen en Grieken en Trojanen rooft om ze op het Rozenfeest te dwingen kinderen bij hen te verwekken. Maar er gaat iets fout als Penthesilea (een prille Ilke Paddenburg), de koningin van de Amazones, op slag verliefd wordt op de Griekse held Achilles (een nog jongere Jesse Mensah) en hij op haar. Heftig vechten gaat over in heftiger vrijen en vrijen weer in nog heftiger vechten. Oorlog en liefde zijn een en hetzelfde. ‘Bijten en kussen liggen vlak naast elkaar’, zegt Penthesilea er zelf over, als zij zonder het te willen haar geliefde heeft gedood. Het is van een morbide actualiteit in een tijd van oorlog tussen twee broedervolkeren die elkaar misschien wel meer liefhebben dan haten.

Eline Arbo laat verpletterend zien, in veel betekenissen van het woord, dat ook liefde in oorlogstijd dodelijk kan zijn.

Penthesilea in ITA t/m 25 juni



https://www.groene.nl/artikel/liefde-is-oorlog