Aan het hoofd van de Europese Coalition of the Willing, die een vredesmissie zou moeten uitvoeren na het einde van de vijandelijkheden in Oekraïne, staan de Fransen en Britten, maar het aantal deelnemende landen is groter. Het is nog maar de vraag of Polen daar één van wordt. En hoewel alle partijen in Polen hun bedenkingen uitspreken over het sturen van grondtroepen, worden er vóór de presidentsverkiezingen in juni geen concrete verklaringen verwacht.

 

Redactie, TPO, 11 april 2025 – Afgelopen zaterdag hield de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in Kiev een ontmoeting met de militaire chefs van Groot-Brittannië en Frankrijk. In de toekomst zullen er naar verwachting regelmatig werksessies volgen.

Sinds het begin van de grootschalige Russische invasie in 2022 voert Polen een harde koers tegenover Rusland en steunt het Oekraïne duidelijk in zijn verdediging. Terwijl andere westerse hoofdsteden nog overlegden over mogelijke hulp, stuurde Warschau al honderden tanks, munitie en ander militair materieel. Die opstelling is altijd helder geweest.

‘Alle belangrijke kandidaten en hun partijen echter resoluut “nee” tegen het sturen van troepen – zowel premier Donald Tusk als oppositiepartij PiS.’

Polen houdt militairen thuis uit angst voor escalatie met Rusland

Toch zijn de Poolse autoriteiten terughoudend over deelname aan een vredesmissie met militairen, ondanks dat PiS-leider Jarosław Kaczyński in maart 2022 in Kiev zei dat “Oekraïne een NAVO- of bredere internationale vredesmissie nodig heeft”.

Die terughoudendheid is opmerkelijk, zeker gezien eerdere Poolse deelname aan overleg hierover, en het huidige EU-voorzitterschap van januari tot juli. In de lopende presidentscampagne zeggen alle belangrijke kandidaten en hun partijen echter resoluut “nee” tegen het sturen van troepen – zowel premier Donald Tusk als oppositiepartij PiS.

‘Dit wijst niet op een afkeer van hulp aan Oekraïne, maar op angst voor een mogelijk conflict met Rusland.’

Deze houding wordt ondersteund door opinieonderzoek. Volgens een peiling van United Surveys (maart 2025) voor Wirtualna Polska vindt 86,5 procent van de ondervraagden dat Polen geen soldaten naar Oekraïne moet sturen (58,5 procent is fel tegen, 28 procent enigszins tegen).

Dit wijst niet op een afkeer van hulp aan Oekraïne, maar op angst voor een mogelijk conflict met Rusland. De enige uitgesproken tegenstanders van steun zijn de pro-Russische Konfederacja-partij en hun presidentskandidaat Sławomir Mentzen.

Voor en tegen

In het publieke debat domineren stemmen die pleiten voor voortgezette steun aan Oekraïne, maar er blijft brede tegenstand tegen het sturen van troepen. De voornaamste zorg is dat Polen bij een missie in het conflict wordt meegezogen. Critici wijzen ook op het risico dat dit de economische groei van de afgelopen 35 jaar kan ondermijnen.

‘Grondtroepen zouden bij voorkeur afkomstig moeten zijn uit landen die geen grens met Rusland delen.’

Sceptici benadrukken bovendien dat Poolse troepen, meer dan Britse of Franse, doelwit zouden kunnen worden van Russische provocaties, zowel conventioneel als hybride. Volgens hen zouden grondtroepen bij voorkeur afkomstig moeten zijn uit landen die geen grens met Rusland delen.

Voorstanders van Poolse deelname aan een internationale missie in Oekraïne stellen dat dit Polen een actieve rol geeft in het vormgeven van de regionale veiligheid. Deelname aan een vredesmissie zou de geloofwaardigheid richting bondgenoten versterken en Polen een betere positie aan de onderhandelingstafel geven.

Anders zou het land volgens hen worden gezien als iemand die wel luid roept, maar zich achter sterkere landen verschuilt als Rusland reageert.

Houding na de presidentsverkiezingen mogelijk veranderd

Bronnen van de Kyiv Post in de Poolse politiek sluiten niet uit dat de houding na de presidentsverkiezingen verandert, bij zowel de regeringscoalitie als oppositiepartij PiS, afhankelijk van nationale belangen en internationale verhoudingen.

Toch is het sturen van troepen niet zo zwart-wit als het lijkt. Polen is niet alleen ontvanger van veiligheid, maar ook leverancier. Het land grenst aan zowel Rusland (Kaliningrad) als Wit-Rusland, en wordt sinds 2021 geconfronteerd met hybride aanvallen.

‘Volgens bronnen in Warschau zal Polen waarschijnlijk geen troepen naar West-Oekraïne sturen vanwege beladen historische relaties. Dat zou Russische propaganda kunnen aanwakkeren en binnenlands tot spanningen leiden.’

Polen speelt ook een sleutelrol in de logistieke ondersteuning van Oekraïne, via luchthavens, wegen en grensinfrastructuur – argumenten die Warschau inzet in onderhandelingen.

Gevechtsondersteuners

Een mogelijke missie hoeft bovendien niet letterlijk grondtroepen te betekenen. Het kan ook gaan om trainingsmissies, luchtafweer boven Oekraïens luchtruim of het sturen van bijvoorbeeld genisten (gevechtsondersteuners, tot begin 2023 waren bijna 100 Poolse politie-genisten op geheime missie in Oekraïne). De vorm en het mandaat van zo’n missie zijn onderhandelbaar.

Volgens bronnen in Warschau zal Polen waarschijnlijk geen troepen naar West-Oekraïne sturen vanwege beladen historische relaties. Dat zou Russische propaganda kunnen aanwakkeren en binnenlands tot spanningen leiden. Troepen sturen naar de Donbas is evenmin populair vanwege de grote kans op Russische provocaties.

Voor juni lijkt een koerswijziging onwaarschijnlijk: een verklaring vóór de verkiezingen zou vooral de campagne van de extreemrechtse kandidaat Mentzen versterken. Hoe groot de Poolse betrokkenheid bij een toekomstige vredescoalitie wordt en welke rol het land wil spelen in de Europese veiligheidsarchitectuur, zal pas later duidelijk worden. Maar een voorzichtige koerswijziging lijkt op termijn waarschijnlijk.

Bron: Kyiv Post