Mark Rutte wordt vaak geprezen als een meesterpoliticus en succesvol leider, maar zijn loopbaan kent ook een schaduwzijde. In dit opiniestuk wordt blootgelegd hoe zijn politieke overlevingsdrang, opportunisme en internationale ambities uiteindelijk leidden tot zijn benoeming als NAVO-baas. Rob Kern schreef voor TPO een scherpe analyse over waarom Ruttes succes niet alleen bewondering, maar ook zorg moet oproepen.

 

Rob Kern, TPO, 20 mei 2025 – Mark Rutte geldt als de langstzittende en electorale succesvolste premier van Nederland. Sinds 2010 domineerde hij de Haagse politiek met een combinatie van charme, pragmatisme en een ongeëvenaarde overlevingskunst.

Maar achter dit imago schuilt een patroon van misleiding, politieke onbetrouwbaarheid en opportunisme, dat zijn voorlopige kroon – de functie van NAVO-secretaris-generaal – tot een zorgwekkende ontwikkeling maakt.

“Elke verkiezing presenteerde hij zich als een rechts-liberaal leider die opkwam voor lagere lasten, strengere immigratie en minder EU. In de praktijk voerde hij vooral het beleid uit van zijn coalitiepartners.”

Van geschiedenisstudent tot politiek machtsmens

Rutte groeide op in een groot gezin in Den Haag en studeerde geschiedenis in Leiden. Via de JOVD en een carrière bij Unilever belandde hij in 2002 als staatssecretaris in de landelijke politiek. In 2006 werd hij VVD-leider, en vier jaar later premier.

Vanaf dat moment regeerde hij in uiteenlopende coalities: met het CDA en de PVV, daarna met de PvdA, en later met D66 en de ChristenUnie. Elke verkiezing presenteerde hij zich als een rechts-liberaal leider die opkwam voor lagere lasten, strengere immigratie en minder EU. In de praktijk voerde hij vooral het beleid uit van zijn coalitiepartners.

Verkiezingsretoriek versus regeringsbeleid

Rutte won verkiezingen met rechtse beloften, maar regeerde jarenlang met partijen aan de linkerkant van het spectrum. De PvdA kreeg in Rutte II ruim baan voor nivellering, lastenverzwaring en EU-integratie.

“Zijn actieve rol in de verdieping van de EU, gezamenlijke schulden, klimaatdoelen en geopolitieke escalatie leverde hem aanzien in Brussel op – maar vervreemding in eigen land.”

D66 drukte in latere kabinetten een groene en progressieve agenda door, waar Rutte nauwelijks weerstand tegen bood. De beloofde hervormingen op immigratie, veiligheid en belastingdruk bleven uit of werden halfslachtig uitgevoerd.

Minachting voor de burger en de democratie

Meermaals toonde Rutte dat hij weinig op heeft met de volkswil. Het Oekraïne-referendum in 2016 werd door een meerderheid verworpen, maar Rutte tekende alsnog – met een vaag vel papier als ‘garantie’.

Het raadgevend referendum werd kort daarna afgeschaft. Kritiek werd genegeerd, debatten uitgezongen. Zijn stijl: vriendelijk glimlachen, uitstellen, verdraaien, vergeten.

Mark Rutte ontmoet in zijn nieuwe functie als NAVO-chef Volodymyr Zelensky in Kiev. Foto: Andrew Kravchenko/Bloomberg.

Internationaal: meer Brussel dan Nederland

Internationaal was Rutte zelden een pleitbezorger van het nationale belang. Hij schoof Nederland structureel dichter naar het hart van de EU-integratie, vaak tegen de wens van het volk in.

Zijn actieve rol in de verdieping van de EU, gezamenlijke schulden, klimaatdoelen en geopolitieke escalatie leverde hem aanzien in Brussel op – maar vervreemding in eigen land.

De oorlogshavik in vredestijd

Opvallend is Ruttes transformatie tot geopolitieke hardliner. Zijn rol in de oorlog in Oekraïne – moreel, financieel én militair – was uitgesproken.

Zijn uitspraak “hun oorlog is onze oorlog” werd een symbolisch breekpunt: Nederland schoof op van diplomatieke bruggenbouwer naar actieve partij in een grootmachtenspel. Rutte stond voorop in het leveren van wapens en het blokkeren van vredesinitiatieven.

De lobby voor NAVO-leiderschap

Zijn benoeming tot NAVO-leider kwam niet voort uit visionair leiderschap of militaire expertise, maar uit jarenlang loyaal EU-beleid en een intensieve lobbycampagne. Rutte bezocht staatshoofden persoonlijk om hun steun te vragen, waaronder Viktor Orbán en Recep Tayyip Erdogan.

“De man die jarenlang vuur sprak tegen Rusland en kritische stemmen wegzette als naïef, speelde nu toneel om zijn NAVO-positie veilig te stellen.”

Zijn Europese reputatie als trouwe Brusselaar, niet zijn daadkracht of beginselvastheid, legde de basis voor zijn benoeming.

Minister-president Mark Rutte (l) en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Foto @AP Photo/Burhan Ozbilici

Toneelspel voor Trump

In 2025, met het vooruitzicht dat Donald Trump terugkeert als Amerikaans president, veranderde Ruttes toon opnieuw. Waar hij zich eerder op afstand hield van Trump, zoekt hij nu actief aansluiting. Tijdens een ontmoeting in Mar-a-Lago onderschreef hij Trumps wens voor hogere NAVO-bijdragen door lidstaten.

“Zijn benoeming tot NAVO-secretaris-generaal is geen bekroning op staatsmanschap, maar het sluitstuk van een politieke carrière waarin macht het enige vaste kompas was. En in die functie is hij niet alleen onbetrouwbaar – hij is ronduit gevaarlijk.”

Later bezocht hij Trump in het Witte Huis, waar hij zich plotseling begripvol toonde over de noodzaak van vrede. De man die jarenlang vuur sprak tegen Rusland en kritische stemmen wegzette als naïef, speelde nu toneel om zijn NAVO-positie veilig te stellen.

Navo topman Mark Rutte (ml) en de Amerikaanse president Donald Trump (mr) tijdens een ontmoeting in het Oval Office. Foto: Yuri Gripas/Abaca/Bloomberg.

De beloning: het NAVO-leiderschap

Maar juist die rol – de hoogste militaire politieke functie van het Westen – vereist visie, consistentie en betrouwbaarheid. Ruttes verleden toont het tegenovergestelde: hij is een man van macht, niet van principes. Iemand die zich anders voordoet naar gelang het publiek, die verkiezingen wint met beloften die hij vervolgens inruilt voor coalitiedeals of internationale posities.

Zijn benoeming tot NAVO-secretaris-generaal is geen bekroning op staatsmanschap, maar het sluitstuk van een politieke carrière waarin macht het enige vaste kompas was. En in die functie is hij niet alleen onbetrouwbaar – hij is ronduit gevaarlijk.

Conclusie: het masker van succes

Mark Rutte is zonder twijfel een succesvolle politicus – misschien wel de meest succesvolle in de Nederlandse geschiedenis.

Maar zijn succes is gebouwd op onbetrouwbaarheid, minachting voor het volk en internationale ambitie boven nationale verantwoordelijkheid.