Het ESpot-gebouw aan de Rue de Rivoli, een tempel van tweeduizend vierkante meter voor Parijse gamers, was van donderdag vijf tot maandag negen september geheel vrijgemaakt voor het Speed Chess-kampioenschap van internetgigant chess.com.

De voorwedstrijden waren al in juni begonnen. Alles ging online. Nu kwamen de laatste vier, Magnus Carlsen, Hikaru Nakamura, Alireza Firouzja en Hans Moke Niemann naar Parijs voor de halve finales en de finale. Het zou nog steeds online zijn, maar op een andere manier.

De tegenstanders zouden tegenover elkaar of soms rug aan rug zitten, elk met een eigen scherm. Online, maar toch bij elkaar. Het deed me denken aan een serie partijen tussen de schrijvers Max Pam en Tim Krabbé in de beginjaren van het internetschaak.

Ze zaten naast elkaar aan een bureau met ieder hun eigen laptop en schaakten tegen elkaar via de Internet Chess Club, waarvan de servers in Pittsburgh stonden. Een zet ging dus van hun bureau naar Pittsburgh en van daar weer terug naar de eigen computer en naar die van de tegenstander op de stoel ernaast.

Wat hadden ze een pret. Het was ook leuk dat die zetten geen vaste route hadden, maar zelf hun weg zochten door de best begaanbare plaatsen op het internationale netwerk. Het kon via Afrika zijn, maar ook via Peking, steeds in een fractie van een seconde.

Zo kon je in een snelschaakpartijtje met je zetten veertig keer de wereld rondgaan, steeds via een andere route. Omdat het toen nieuw was, was het betoverend. Dat is het eigenlijk nog steeds, maar we zijn eraan gewend.

Nu ging het bij Speed Chess dus ook zo: iedere zet van Parijs naar de Amerikaanse servers van chess.com en weer terug naar de man tegenover je. Een match, zowel de halve finales als de finale, bestond uit drie delen. Eerst negentig minuten voor partijtjes met vijf minuten bedenktijd voor de partij plus een seconde extra per zet, 5+1, dan zestig minuten voor 3+1 partijtjes en dan dertig minuten voor 1+1, wat ‘bullet’ wordt genoemd.

Vooral bij bullet kun je zeggen dat de spelers in de geest van Lucky Luke sneller schaakten dan hun schaduw. De hand doet een zet met de muis en het brein sjokt er achteraan en ziet dan achteraf meestal dat het goed was.

De eerste halve finale was tussen Magnus Carlsen en Hans Niemann. Sinds Carlsen Niemann twee jaar geleden nauwelijks verhuld van bedrog beschuldigde, ligt Niemann overal waar hij komt onder een vergrootglas. Danny Rensch, hoofd schaakzaken van chess.com, zei dat er nog nooit in de geschiedenis een schaakevenement was geweest dat zo goed beveiligd was als dit.

Carlsen versloeg Niemann in alle categorieën, 5+1, 3+1 en 1+1. Daarna moest hij tegen Firouzja, die in de andere halve finale Nakamura had uitgeschakeld. De troostfinale tussen de verliezers Nakamura en Niemann werd door Nakamura met twaalf punten verschil gewonnen.

De echte finale was dus tussen Carlsen en Firouzja. Sinds het kandidatentoernooi in april, waar hij voorlaatste werd, had Firouzja alle toernooien waarin hij speelde gewonnen. Hij is 21 jaar, net als Niemann, maar twee dagen ouder.

Nu werd hij door Carlsen met 23,5-7,5 verslagen. Voor dit soort dagen doe ik het, zei Carlsen (33) en over de kroonprinsen liet hij weten: ‘Ik zal er nog wel een tijdje zijn. Ze zullen het moeten verdienen.’

Er was publiek dat kaartjes had gekocht tussen tweehonderd dollar (zilver) en 1500 dollar (diamant). Dat publiek mocht naar hartelust lachen en schreeuwen, want de spelers zaten in een geluiddichte cabine, waarin ze alleen konden luisteren naar een playlist van hun favoriete muziekstukjes.

Rug aan rug, zodat hun diepe concentratie niet door een blik van de tegenstander verstoord kon worden, ranselden ze bij het 1+1 de zetten sneller dan hun schaduw op het scherm, ongestoord door het enthousiaste publiek, dat de zetten op een groot scherm kon volgen.

Toch een rare vertoning. Ik dacht aan het gedicht Ende der Welt van de dadaïstische dichter Richard Huelsenbeck (1892-1974), dat in vertaling zo begint: ‘Zo ver is het nu werkelijk met deze wereld gekomen/ Op de telegraafpalen zitten de koeien en spelen schaak.’

Het gedicht gaat verder met: ‘Zo melancholiek klinkt de kakatoe onder de rok van de Spaanse danseres als een staftrompettist en de kanonnen jammeren de hele dag’, maar dat heeft weinig meer met het schaaktoernooi te maken.

Hans Niemann was allerminst de held van de finales in Parijs, maar hij won tegen Nakamura wel een spectaculaire partij in de categorie 5+1 met een stukoffer, een kwaliteitsoffer en op het laatst een dameoffer.